Raadsvoorstel

Aan de gemeenteraad,

Voorstel

1. De programmabegroting 2019 vast te stellen inclusief:
   1. De meerjarenraming 2020-2022
   2. Het meerjareninvesteringsplan 2019-2022
   3. Het kader voor de subsidies
2. Het resterende saldo 2019 van € 4.000 toe te voegen aan de algemene reserve.

1. Inleiding

Wij bieden u de Programmabegroting 2019 in digitale vorm aan. Deze begroting is beschikbaar via http://progammavan.bergendal.nl/.

De begroting is gebaseerd op de kaders, die zijn opgenomen in de Kadernota 2019 en is structureel sluitend. Wij hebben ten opzichte van de Kadernota 2019 nog diverse ramingen aangepast. Verder is in deze begroting nog geen rekening gehouden met de septembercirculaire. Deze was op het moment van opstellen van de begroting 2019 nog niet beschikbaar.

De meerjarenbegroting is na vaststelling van de begroting als volgt:

Hoe is het proces van de totstandkoming van deze begroting verlopen?
U heeft de kadernota 2019 niet behandeld in de vergadering van 5 juli 2018. De Kadernota staat nu geagendeerd voor de vergadering van 27 september 2018. Wij hebben de begroting 2019 gebouwd op de kaders die in de kadernota 2019 zijn voorgesteld. De kadernota 2019 was niet sluitend zoals u in de tabel kunt zien. Wij vinden het belangrijk om u een sluitende begroting voor te leggen. Daarom hebben we binnen onze portefeuilles bekeken, waar mogelijkheden zijn om de begroting toch sluitend te maken.
We zijn blij dat dit toch is gelukt en we dus een sluitende begroting kunnen voorleggen.

2. Beoogd effect

Op grond van de Gemeentewet moeten wij de programmabegroting vóór 15 november van het jaar voorafgaande aan het begrotingsjaar aan Gedeputeerde Staten aan te bieden. We hebben de doelen en resultaten opnieuw geformuleerd. De basis van de nieuwe doelen en resultaten ligt in het coalitieprogramma “Duurzaam verder bouwen”.

3. Argumenten

1.1 De gemeente is financieel gezond
Het is de bevoegdheid van de gemeenteraad om de begroting vast te stellen. Hierbij willen wij een financieel gezonde gemeente zijn met structureel sluitende begrotingen.

1.2 Apart voorstel voor investeringen is mogelijk
In deze begroting zijn investeringen voor het jaar 2019 en verder opgenomen. Als uw raad van bepaalde nieuwe investeringen een apart voorstel voor goedkeuring van het investeringskrediet wil ontvangen, dan moet u dat bij de begrotingsbehandeling aangeven. Wij verwijzen hierbij naar de door uw raad vastgestelde Financiële verordening Berg en Dal 2017, artikel 5. Daar staan de afspraken met betrekking tot de investeringen in het meerjareninvesteringsplan bij de begroting.

1.3 Kader subsidies
Met het vaststellen van het kader voor de gemeentelijke subsidies voorkomen wij open-einde regelingen. De ramingen hebben we gebaseerd op onze deelverordeningen en/of op de betreffende begrotingsposten 2019.

4. Kanttekening

a. Stelpost onderuitputting
We hebben net zoals in de begroting 2018 een stelpost van € 500.000 voor onderuitputting opgenomen. Aanleiding hiervoor is het feit dat wij bij het opstellen van de jaarstukken (achteraf) ieder jaar weer een overschot hebben. Dit overschot heeft vaak incidentele oorzaken, die vooraf niet aan te wijzen zijn. Door deze stelpost op te nemen in de begroting houden vooraf rekening met deze onderuitputting.

b. Bijdrage reserve rekeningresultaten
Onze begroting is structureel sluitend. Dit betekent dat we de structurele lasten kunnen opvangen met de structurele baten. Onder deze structurele baten hebben we ook de jaarlijkse bijdrage uit de reserve rekeningresultaten van € 622.000 opgenomen.

c. Notitie “Grip op kosten in het sociaal domein”
De notitie “Grip op kosten in het sociaal domein” stond geagendeerd voor de raad van 27 september 2018. Deze notitie is van de agenda van deze datum afgehaald en behandelen we nu later. Uit deze notatie blijkt dat de bezuinigingen meer opleveren dan de taakstellende opdracht uit de kadernota 2019. Hieronder geven we dit weer.

In de begroting 2019 is de taakstellende bezuiniging van de Kadernota 2019 verwerkt. De te realiseren bezuinigingen uit deze notitie zijn niet verwerkt in de begroting 2019. Dit omdat deze bezuinigingen zijn gebaseerd op aannames en wij onder meer afhankelijk zijn van de medewerking van externe partijen. In 2019 informeren wij u over de daadwerkelijke realisatie van deze bezuinigingen en passen wij de begrotingsbedragen aan.

d. Taakstelling op afval ten laste van algemene reserve
In de begroting hebben we de afvalstoffenheffing niet kostendekkend verwerkt. Dit wil zeggen dat de kosten voor het ophalen en verwerken van ons afval duurder zijn dan de opbrengsten die we verwachten. Onze uitgangspunten zijn:

1. De vervuiler betaalt.
2. De afvalstoffenheffing is 100% kostendekkend.
3. De lasten voor de inwoners houden we zo laag mogelijk.

We moeten hiervoor wel maatregelen nemen. Dat betekent dat we misschien ons serviceniveau verlagen. Een andere keuze is, dat we de kosten voor het afvoeren van afval verhogen. Er zijn daarnaast nog meer knoppen om aan te draaien.
In 2019 lossen we dit op door een bedrag van onze spaarrekening (de algemene reserve) te halen. Voor de behandeling van de Kadernota 2020 gaan we met u in gesprek over de oplossingsrichtingen.

e. Weerstandsratio
In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing is een weerstandsratio opgenomen van 12,05 opgenomen. Bij de beoordeling van de risico’s weten we in sommige gevallen niet hoe hoog het financiële risico en de kans daarop zijn. Maar we weten wel dat we een risico lopen. Dit hebben we aangegeven met “p.m.”. Deze risico’s tellen niet mee in de risicoscores. De werkelijke ratio kan daardoor lager zijn.

f. Septembercirculaire 2018
We hebben de cijfers van de septembercirculaire niet in de begroting opgenomen. De circulaire was te laat beschikbaar om nog te verwerken in de begroting. Wij berekenen de gevolgen van de septembercirculaire op korte termijn door. Leidt dit tot belangrijke verschillen, dan brengen wij u hiervan zo snel mogelijk op de hoogte.

5. Financiële onderbouwing

Zoals hiervoor al aangegeven is de begroting structureel sluitend: structurele lasten vangen we op met structurele baten. Voor een vergelijking met de begroting 2018 verwijzen we u naar de financiële toelichting per programma in de begroting.

In de begroting is een weerstandsratio (hoe gezond is de gemeente) opgenomen van 12,05.
Als we de (vaste) algemene reserve met bijvoorbeeld € 1.000.000 verlagen, komt de gewijzigde weerstandsratio uit op 11,67. Dit is nog altijd een uitstekende score. We nodigen u uit om in 2019 met voorstellen te komen, waarbij we de algemene reserve inzetten om belangrijke (grote) projecten in onze gemeente mogelijk te maken. Zo bereiken we samen onze ambities.

6. Communicatie

Na vaststelling van de Programmabegroting 2019 bieden wij deze aan de Provincie aan (dit moet voor 15 november). De kaders voor de subsidies maken we na vaststelling bekend in het Gemeentenieuws.

7. Aanpak/uitvoering

Over de voortgang van de Programmabegroting 2019 rapporteren wij u via de voorjaars- en najaarsnota. In de jaarstukken 2019 leggen wij vervolgens verantwoording af. Dit doen wij zowel inhoudelijk als financieel.

Burgemeester en wethouders van gemeente Berg en Dal

Bijlagen digitaal ter inzage

• Begroting 2019 en meerjarenbegroting

Bijlage ter inzage griffier

De raad van de gemeente Berg en Dal;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 25 september 2018.

overwegende dat in de vergadering amendementen zijn aangenomen over wateroverlast, de bibliotheek en jeugdparticipatie;

b e s l u i t  :

1. Een bedrag van 460.000 beschikbaar te stellen:
   1. Voor extra maatregelen om wateroverlast tegen te gaan € 400.000;
   2. Om de bezuiniging op de bibliotheek van € 50.000 voor 2019 te schrappen;
   3. Voor invulling van nieuwe vormen van jeugdparticipatie € 10.000.
2. De financiële gevolgen te verwerken in de 1 ^e begrotingswijziging 2019;
3. De programmabegroting 2019 vast te stellen inclusief:

3.1 De meerjarenraming 2020-2022
3.2 Het meerjareninvesteringsplan 2019-2022
3.3 Het kader voor de subsidies

4. Het resterende saldo 2019 van € 4.000 toe te voegen aan de algemene reserve.

Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Berg en Dal
op 1 november 2018.

De raadsgriffier,         De voorzitter,

                       Raadsvoorstel

Aan de gemeenteraad,

Voorstel

De 1^e wijziging van de Programmabegroting 2019 vast te stellen en het voordelig resultaat na de 1^e wijziging van € 474.000 toe te voegen aan de algemene reserve.

1. Inleiding
Wij hebben u eind september 2018 de Programmabegroting 2019 aangeboden.
Hierna is nieuwe informatie over een drietal onderwerpen beschikbaar gekomen die leidt tot  aanpassing van diverse begrotingsbedragen. Deze onderwerpen zijn:

• Bijstelling rijksuitkering 2019 bijstandsuitkeringen
• Kosten Huishoudelijke hulp
• Septembercirculaire 2018.

Deze ontwikkelingen zijn de reden voor deze begrotingswijziging.

2. Beoogd effect
Een zo juist, volledig en actueel mogelijk inzicht geven in de ramingen in de begroting 2019.

3. Argumenten
De genoemde ontwikkelingen leiden tot het volgend Financieel MeerjarenPerspectief (FMP).

Hieronder vindt u een nadere toelichting op deze cijfers.

1. Deze cijfers staan in de programmabegroting 2019 die u is aangeboden.

2. Tot voor kort was de rijksuitkering niet voldoende om onze bijstandsuitgaven te dekken. In de raming voor 2019 hebben we rekening gehouden met een aanvullende rijksuitkering (vangnetuitkering). De berekening van deze aanvullende uitkering is als volgt: bijstandsuitgaven -/- eigen risico(drempel) -/- rijksuitkering.

Na aanbieding van de begroting aan de raad is nieuwe informatie ontvangen:

1. Het aantal uitkeringsgerechtigden is met ongeveer 40 personen gedaald. Hierdoor dalen de uitkeringslasten met € 553.000 (V).
2. Het rijk past een andere verdeling van de rijksmiddelen toe. Hierdoor stijgt de rijksuitkering met € 912.000 (V).

Door deze mutaties kunnen we geen aanspraak meer maken op de vangnetuitkering van € 693.000 (N). Per saldo leveren deze mutaties een voordeel van € 772.000.

     De totale bijstandsuitgaven zijn hierna € 150.000 hoger dan de rijksuitkering. Dit
     bedrag komt voor eigen rekening van de gemeente (eigen risico).

3. In 2017 heeft het rijk besloten dat gemeenten een reëel tarief moeten betalen voor Huishoudelijke Hulp. Voor onze gemeente geldt dit vanaf 2018, omdat toen het contract voor Huishoudelijke Hulp is verlengd. Daarnaast is er op 1 april 2018 een cao-loonsverhoging doorgevoerd voor verpleeg-, verzorgingshuizen en thuiszorg. Per 1 juni 2019 stijgen de lonen nog eens met 4%. Het reële tarief en de loonstijging volgens de cao zorgen voor een verhoging van de huidige tarieven.

We verwachten dat dit € 182.000 meer gaat kosten in 2019. Vanaf 2020 zijn de extra kosten € 222.000. Daarmee komt het totale budget voor huishoudelijk hulp in 2019 in onze begroting uit op € 2.342.000.

4a.   De septembercirculaire 2018 leidt tot een aanpassing van de algemene uitkering die we van het rijk ontvangen. Het rijk verwacht dat het de komende jaren minder uitgeeft. Omdat de algemene uitkering is gekoppeld aan de rijksuitgaven, ontvangen we een lagere algemene uitkering van het rijk.

4b.       Het effect van de mutaties op het sociaal domein voor onze begroting is in 2019 € 15.000 (nummers 4b en 4b1) en volgende jaren € 65.000 voordelig. Het tekort op het sociaal domein van € 971.000 daalt hierdoor structureel tot € 906.000. Dit voordeel  realiseren we doordat de academische functie van Karakter nu landelijk wordt gefinancierd. Voorheen moest onze regio dit betalen. In 2019 is het voordeel slechts      € 15.000, omdat we eenmalig extra meebetalen aan de uitvoeringskosten PGB van de Sociale Verzekeringsbank.

Het tekort op het sociaal domein bouwen we in 4 jaar af tot 0. Dit doen we in stappen van 25% per jaar. Omdat het tekort daalt, ramen we een lager bedrag voor de te realiseren ombuigingen (nummer 4b2; 25% in 2019, 50% in 2020, 75% in 2021 en 100% daarna). Het resterend tekort dekken we in de jaren 2019 tot en met 2021 door aanwending van de algemene reserve ( nummer 4b3;75%-50%-25%). Omdat het tekort op het sociaal domein daalt, ramen we ook een lagere bijdrage uit de algemene reserve.

4c1.    Met ingang van 2019 ontvangen gemeenten de rijksmiddelen voor het rijksvaccinatieprogramma via de algemene uitkering. Voorheen ontvingen de GGD’s deze middelen. Tegenover deze uitkering staat een hogere bijdrage aan de GGD. Per saldo heeft deze mutatie dus geen invloed op het begrotingssaldo.

4c2.     Het rijk had een budget oplopend tot € 60 miljoen beschikbaar gesteld om alle peuters de gelegenheid te geven naar een voorschoolse voorziening te gaan. Berekend was dat het hierbij zou gaan om 40.000 peuters. Uit de eerste meting blijkt dat deze groep veel kleiner is, namelijk 11.400 peuters. Het rijksbudget is nu vastgesteld op € 30 miljoen. Dit betekent dat we een lagere rijksuitkering krijgen. Tegelijk verlagen we onze raming aan de uitgavenkant met dezelfde bedragen. Ook in onze gemeente hebben wij het extra bedrag niet nodig. Per saldo heeft deze mutatie heeft geen invloed op het begrotingssaldo.

4c3.    De rijksmiddelen voor reïntegratietrajecten zijn bijgesteld. Deze middelen sluizen we door naar het werkbedrijf. Per saldo heeft deze mutatie dus geen invloed op het begrotingssaldo.

5. Deze cijfers geven het nieuwe begrotingssaldo weer na deze mutaties.

4. Kanttekening
N.v.t.

5. Financiële onderbouwing
Deze begrotingswijziging laat een positief saldo van € 470.000 zien. Dit bedrag is het verschil tussen het geactualiseerd FMP van € 474.000 (nummer  5 van de tabel) en het saldo van het FMP van de programmabegroting van € 4.000 (nummer 1). Omdat we in de programmabegroting het bedrag van € 4.000 storten in de algemene reserve, stellen wij u nu ook voor om € 474.000 toe te voegen aan de algemene reserve.

6. Communicatie
N.v.t.

7. Aanpak/uitvoering
Na vaststelling zenden wij deze begrotingswijziging samen met de Programmabegroting 2019 naar de provincie (toezichthouder).

Burgemeester en wethouders van gemeente Berg en Dal

Bijlagen digitaal ter inzage
Bijlage ter inzage griffier

De raad van de gemeente Berg en Dal;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 23 oktober 2018.

overwegende dat de    Bijstelling rijksuitkering 2019 bijstandsuitkeringen, een verplichte reële bijdrage in de kosten Huishoudelijke hulp en de Septembercirculaire 2018 effect hebben op de begroting 2019;

deze ontwikkelingen niet bekend waren bij de opstelling van de begroting 2019 en leiden tot een positief saldo van 470.000 extra;

dat bij de behandeling van de begroting 2019 besloten is een bedrag van 460.000 beschikbaar te stellen:

1. Voor extra maatregelen om wateroverlast tegen te gaan € 400.000;
2. Om de bezuiniging op de bibliotheek van € 50.000 voor 2019 te schrappen;
3. Voor invulling van nieuwe vormen van jeugdparticipatie € 10.000.

b e s l u i t  :

De 1^e wijziging van de Programmabegroting 2019 vast te stellen en het voordelig resultaat na de 1^e wijziging van € 14.000 toe te voegen aan de algemene reserve.

Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Berg en Dal
op 1 november 2018,

De raadsgriffier,         De voorzitter,